İnsan kendini "sıfır" kabul etmeli; "sıfır" bile değil, Arapça'daki haliyle "sıfır" bilmeli. Çünkü "ı" larda kendini hissettiren bir sertlik var. Kendinde bir şey vehmeden kaybetmiştir. İkram ve imtihanı ilâhî olarak bazı şeyler kendisine gösterilse veya güzel rüyalar görse bunu dahi anlatıp kendine pay çıkaran hasta ruhlar vardır. Bu çok tehlikeli bir yoldur. Daha tehlikelisi de "Aczimize binaen Allah zaman zaman lütfediyor böyle..." denmesidir. Bir adam uçsa, gitse ağacın tepesine konsa, sonra da bunu sağda-solda anlatsa bu adam boştur. Ben nezaketim icabı böyle diyorum, yoksa o adam BOMBOŞTUR. Çünkü Hak dostları Cenabı Hakk'ın sırlarını ifşa etmez. Bu türlü lütuflar uluhiyete ait sırlardır, ifşa edilmez. Allah da zaten sırrını yayacak kimselere onları bildirmez. Bunlar imtihan vesilesidir. Bunlar tehlikeli ve ses çıkarılmaması gereken bir yerde cepteki bozuk paralardır, hissettirilmemesi gerekir. Bozuk paraları şıkırdatırsan avcılar seni bu avcılar yaman olur, endişe et ki seni vurur.
Allah'ın has kulları kendisini hiçbir şey görmez. Mesela, Kutup önünü hep sisli-dumanlı görür. Ufku açık değildir. Herkes onu ulaşılmaz zirvelerdede eder ama o kendisini çukurlar içinde görür.
Ayakların hep yere bassın, düştüğün zaman canın yanmasın, bir tarafın kırılmasın. Kendi vehimlerinle oluşturduğun dünyada bulunduğunu zannettiğin yüksek yerlerden düşersen, düştüğün yer en derin çukurlar olur ve hiçbir yerin sağlam kalmaz. Dikkat kamın, olduğun zannettiğin yer değilse düşmen de kaçınılmazdır.
***
SABIR VE SABIR KAHRAMANLARI
Çekilen sıkıntılar, başa gelen musibetler varılmak istenen hedefe bakıldığında çok küçük kalır. Bizler perişan keloğlanın, padişahın kızına talip olması gibi Cennet'e talibiz. Bu Kerem'in Aslı'ya talip olmasına benzemez. Ben ıvır-zıvır halimize bakınca gülesim geliyor. Talip olunan şey ise çok değerli. Üstadımızın ifadeleriyle bin sene mesûdâne dünya hayatı onun bir saatine mukabil gelmez. Onun da ötesinde Cemalini müşahede var. İşte bu hedefe ulaşmak adına herşeye tahammül etmek, her sı göğüs germek, her musibete katlanmak gerekir.
Hazreti Üstad, Hazreti Eyyüb için "sabır kahramanı" der. Hazreti Yakup da bir başka sabır kahramanıdır. Yusuf Suresi'nde iki yerde kolunun-kanadının kırıldığı noktada "fe sabrun cemil" der. Üstad, O'nun Hazreti Yusuf'un kaybolmasındaki teessürünü babalık şefkatine bağlar. İmam Rabbani'nin söylediği husus da dikkate değer. Ayrıca, "Hazreti Yakup, Hazreti Yusuf'un istikbalde eda edeceği misyonu biliyor, hissediyordu. Onun t biraz da bundan dolayı idi" de denebilir.
***
DUA
Duada esas olan kabulüne inanmak, güvenmektir. Duada elleri açmak bir yana, insan asıl göğsünü açmalıdır. Sabah ve ikindiden sonra yapılan dualarda söylenen cümleler Mecmuatu'l-ahzab'da mevcuttur ama az bir farkla kayıtlıdır. Orada "Sübhaneke Ya Allah tealeyte Ya Rahman ecirna minen nar bi avfike Ya Mücir" denilir. Mücir de Allah'ın ismidir ancak burada "bi avfike Ya Rahman" demek bana daha sevimli geliyor. Üstad bu duayı çok önemli gördüğünden olacak sabah ve ikindiye hasretmiş. Mecmuatu'l-ahzab'ta Gümüşhanevi Hazretleri duaların faziletine dair pek çok şey söylemiş. Bunlardan ilk bakışta çok mübalağalı gibi görünen şeyleri Üstad'ın verdiği ölçüler çerçevesinde anlamak lazım. Yani o durum, okuyanı ilgilendirir. Başka bir ifadeyle mesela, "Şu duayı bir kere okuyan Cennet'e girer" denildiği zaman bunu "Bu dua öyle bir duadır ki onu inanarak, gönlünü vererek layık-ı vechiyle bir kere okuyan Cennet'i kazanabilir" şeklinde anlayabiliriz. Benim öyle inancım var ki bir insan gönlünü açsa ve kamil imanıyla bir kere "Allah!" dese sonra kendini onuncu kattan aşağı atsa, betonlar paramparça olur da ona bir şey olmaz. Bilhassa alem-i İslam'ın kan kustuğu şu günlerde göğtlatırcasına dua etmek lazım, buna ihtiyaç var.
ÖZÜ MUHAFAZA
İmanı oturaklaşmış insanlar, dışarıdan aldıkları, okudukları herşeyi -zararlı şeyler olsa da- süt guddelerinin fışkıyı süte çevirmesi gibi onları faydalı bir hale getirirler. İmanı rasanet kesbetmemiş insanların zihninde, okudukları sümüklü böceğin izleri gibi pis izler bırakır.
